کد مطلب:49 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:414
احکام قبله
(مـسـالـه 784) خـانـه كـعبه كه در مكه معظمه می باشد وجای خانه تا منتهای زمین وبالای آن تـامـنـتـهای آسمان قبله است , وباید رو بروی آن نماز خواند ولی كسی كه دوراست , اگر طوری بـایستد كه بگویند: رو به قبله نماز می خواند كافیست .
و همچنین است كارهای دیگری - مانند سر بریدن حیوانات - كه باید رو به قبله انجام گیرد.
(مـساله 785) كسی كه نماز واجب را ایستاده می خواند, باید صورت و سینه وشكم و جلوی پاهای او رو بـه قـبـله باشد واحتیاط مستحب آن است كه انگشتان پای او هم رو به قبله باشد بطوری كه بگویند: پای او رو به قبله است .
(مـسـالـه 786) كسی كه باید نشسته نماز بخواند, اگر نمی تواند بطور معمول بنشیندو در موقع نـشستن كف پاها را به زمین می گذارد, باید در موقع نماز صورت و سینه وشكم و ساق پای او رو به قبله باشد.
(مـسـالـه 787) كسی كه نمی تواند نشسته نماز بخواند, باید در حال نماز به پهلوی راست طوری بخوابد كه جلوی بدن او رو به قبله باشد و اگر ممكن نیست , باید به پهلوی چپ طوری بخوابد كه جلوی بدن او رو به قبله باشد و اگر این را هم نتواند,باید به پشت بخوابد بطوری كه كف پاهای او رو به قبله باشد.
(مساله 788) نماز احتیاط و سجده و تشهد فراموش شده را باید رو به قبله خواند, و سجده سهو را نیز بنابر احتیاط لازم باید رو به قبله بجا آورد.
(مـسـاله 789) نماز مستحبی را می شود در حال راه رفتن و سواری خواند و اگرانسان در این دو حال , نماز مستحب بخواند, لازم نیست رو به قبله باشد.
(مساله 790) كسی كه می خواهد نماز بخواند, باید برای پیدا كردن قبله كوشش نماید, تا یقین كند قبله كدام طرف است و اگر نتواند یقین پیدا كند, باید به گمانی كه از محراب مسجد مسلمانان یا قـبـرهـای آنـان یا از راههای دیگر پیدا می شود عمل نماید, حتی اگر از گفته فاسق یا كافری كه بواسطه قواعد علمی قبله را می شناسدگمان به قبله پیدا كند كافیست .
(مـسـالـه 791) كـسـی كـه گـمان به قبله دارد, اگر بتواند گمان قوی تری پیدا كندنمی تواند بـه گـمـان خود عمل نماید, مثلا اگر میهمان ازگفته صاحب خانه گمان به قبله پیدا كند ولی بتواند ازراه دیگری گمان قویتری پیدا كند نبایدبه حرف او عمل نماید.
(مساله 792) اگر برای پیداكردن قبله وسیله ای ندارد, یا با این كه كوشش كرده ,گمانش بطرفی نمی رود, چنانچه وقت نماز وسعت دارد, باید چهار نماز به چهارطرف بخواند و اگر به اندازه چهار نماز وقت ندارد, باید به اندازه ای كه وقت دارد,نماز بخواند, مثلا اگر فقط به اندازه یك نماز وقت دارد, بـاید یك نماز بهر طرفی كه می خواهد بخواند وبعد از وقت با علم به قبله بنا بر احتیاط لازم نـمـاز را قـضا كند وباید نمازها را طوری بخواند كه یقین كند یكی از آنها رو به قبله واقع شده , یا اگر روبه قبله نبوده , به سمت راست و یا سمت چپ قبله نرسیده است .
(مـساله 793) اگر یقین یا گمان كند كه قبله در یكی از دو طرف است , باید به هر دوطرف نماز بخواند ولی احتیاط مستحب آن است كه در صورت گمان , به چهار طرف نماز بخواند.
(مـسـاله 794) كسی كه باید به چند طرف نماز بخواند, اگر بخواهد دو نماز بخواندكه مثل نماز ظـهـر وعـصر باید یكی بعد از دیگری خوانده شود, می تواند نماز اول رابه آن چندطرف كه واجب است بخواند, بعد نماز دوم را شروع كند و می تواند هردورا پشت سر هم به یك طرف بجا آورد وبعد به طرف دیگر شروع كند.
(مساله 795) كسی كه یقین به قبله ندارد, اگر بخواهد غیر از نماز, كاری كند كه باید آن را رو به قـبله انجام داد - مثلا بخواهد سر حیوانی را ببرد - باید به گمان عمل نماید و اگر گمان ممكن نیست به هر طرف كه انجام دهد صحیح است .
پوشانیدن بدن در نماز (مساله 796) مرد باید در حال نماز - اگر چه كسی او را نمی بیند - عورتین خود رابپوشاند وبهتر است از ناف تا زانو را بپوشاند.
(مساله 797) زن باید در موقع نماز تمام بدن حتی سر وموی خود را بپوشاند ولی پوشاندن صورت به مقداری كه در وضو شسته می شود ودستها تا مچ وپاها تا مچ پالازم نیست , اما برای آن كه یقین كـند كه مقدار واجب را پوشانده است , باید مقداری از اطراف صورت وقدری پایین تر از مچ را هم بپوشاند.
(مـساله 798) موقعی كه انسان قضای سجده فراموش شده یا تشهد فراموش شده را بجا می آورد, بلكه بنا بر احتیاط واجب در موقع سجده سهو هم باید خود را مثل موقع نماز بپوشاند.
(مساله 799) اگر انسان عمدا یا از روی ندانستن مساله در نماز عورتش را نپوشاند, نمازش باطل است .
(مـساله 800) اگر در بین نماز بفهمد كه عورتش پیدا است , باید آن را بپوشاندواحتیاط واجب آن اسـت كـه نـماز را تمام كند ودوباره بخواند, ولی اگر بعد از نمازبفهمد كه در نماز عورت او پیدا بوده نمازش صحیح است .
(مـسـاله 801) اگر در حال ایستاده لباسش عورت او را می پوشاند ولی ممكن است در حال دیگر, مـثـلا در حـال ركـوع و سـجود نپوشاند, چنانچه موقعی كه عورت او پیدامی شود, بوسیله ای كه پـوشاندن به آن در حال اختیار جایز است آن را بپوشاند نمازاو صحیح است , ولی احتیاط مستحب آن است كه با آن لباس نماز نخواند.
(مساله 802) انسان می تواند در نماز خود را با علف وبرگ درخت بپوشاند, ولی احتیاط مستحب آن است كه موقعی خود را با اینها بپوشاند كه چیز دیگری نداشته باشد.
(مـسـاله 803) انسان درحال نماز اگر ناچار باشد كه خود را با گل بپوشاند و نمازبخواند احتیاط لازم آن است كه یك مرتبه دیگر مثل برهنه نماز بخواند, یعنی با ایماو اشاره .
(مـسـالـه 804) اگـر چیزی ندارد كه در نماز خود را با آن بپوشاند, چنانچه احتمال دهد كه پیدا می كند, بنا بر احتیاط واجب باید نماز را تاخیر بیندازد و اگر چیزی پیدانكرد, در آخر وقت مطابق وظیفه اش نماز بخواند.
(مـسـاله 805) كسی كه می خواهد نماز بخواند, اگر برای پوشاندن خود حتی برگ درخت و علف نداشته باشد و یا گودالی هم كه در آن بایستد پیدا نكند واحتمال ندهد كه تا آخر وقت چیزی پیدا كـنـد كه خود را با آن بپوشاند, در صورتی كه احتمال بدهد كه ناظر محترم او را می بیند, نشسته نماز بخواند وبرای ركوع وسجود بقدری خم شود كه عورتش پیدا نباشد و برای سجود كمی بیشتر از ركوع خم شود ومهر رابالا بیاورد و پیشانی را بر آن بگذارد و اگر اطمینان دارد كه ناظر محترم او را نمی بیند, احتیاط آن است كه دو نماز ایستاده بخواند وموقعی كه ایستاده است قبل خود رابا دست بپوشاند و در یكی از آن دو نماز, ركوع و سجود را بجا آورد و در دیگری بجای ركوع وسجود با سر اشاره نماید و اگر گودالی هست كه بتواند در آن بایستدباید نماز مختار بخواند.
شرایط لباس نمازگزار (مساله 806) لباس نمازگزار شش شرط دارد: اول - آن كه پاك باشد.
دوم - آن كه مباح باشد.
سوم - آن كه از اجزا مردار نباشد.
چهارم - آن كه از حیوان حرام گوشت نباشد.
پـنجم و ششم - آن كه اگر نمازگزار مرد است لباس او ابریشم خالص وطلا بافت نباشد وتفصیل اینها در مسائل آینده گفته می شود.
شرط اول (مـساله 807) لباس نمازگزار باید پاك باشد, و اگر كسی عمدا با بدن یا لباس نجس نماز بخواند, نمازش باطل است .
(مـسـاله 808) كسی كه نمی داند با بدن ولباس نجس نماز باطل است , اگر با بدن یالباس نجس نماز بخواند, بنا بر احتیاط لازم نمازش باطل می باشد.
(مـسـالـه 809) اگربواسطه ندانستن مساله , چیزنجسی را نداندنجس است , مثلانداند عرق كافر نجس است وبا آن نماز بخواند نمازش باطل است بنا بر احتیاط لازم .
(مساله 810) اگر نداند كه بدن یا لباسش نجس شده است وبعد از نماز بفهمد,نماز او صحیح است ولی احتیاط مستحب آن است كه اگر وقت دارد, دوباره آن نمازرا بخواند.
(مـسـالـه 811) اگـر فراموش كند كه بدن یا لباسش نجس است و در بین نماز یا بعد ازآن یادش بیاید, باید نماز را دوباره بخواند و اگر وقت گذشته قضا نماید.
(مـساله 812) كسی كه در وسعت وقت مشغول نماز است , اگر در بین نماز بدن یالباس او نجس شود وپیش از آن كه چیزی از نماز را با نجاست بخواند, ملتفت شودكه نجس شده , یا بفهمد بدن یا لباس او نجس است وشك كند كه همان وقت نجس شده یا از پیش نجس بوده , در صورتی كه آب كـشیدن بدن یا لباس , یا عوض كردن لباس , یا بیرون آوردن آن , نماز را بهم نمی زند, باید در بین نـمـاز بـدن یـا لباس را آب بكشد, یا لباس را عوض نماید, یا اگر چیز دیگری عورت او را پوشانده , لـباس رابیرون آورد, ولی چنانچه طوری باشد كه اگر بدن یا لباس را آب بكشد, یا لباس راعوض كند, یا بیرون آورد, نماز بهم می خورد و یا اگر لباس را بیرون آورد برهنه می ماند, باید نماز را رها كند وبا بدن ولباس پاك نماز بخواند.
(مساله 813) كسی كه در تنگی وقت مشغول نماز است , اگر دربین نماز لباس اونجس شود وپیش از آن كه چیزی از نماز را با نجاست بخواند, بفهمد كه نجس شده , یا بفهمد كه لباس او نجس است وشـك كـنـد كه همان وقت نجس شده یا از پیش نجس بوده , در صورتی كه آب كشیدن یا عوض كـردن یـا بیرون آوردن لباس , نماز رابهم نمی زند ومی تواند لباس را بیرون آورد, باید لباس را آب بـكشد یا عوض كند, یااگر چیز دیگری عورت او را پوشانده لباس را بیرون آورد ونماز را تمام كند امـا اگـرچـیـز دیگری عورت او را نپوشانده ولباس را هم نمی تواند آب بكشد یا عوض كندوبقدر تبدیل یا تطهیر و درك یك ركعت وقت ندارد در همان لباس نماز بخواند.
(مساله 814) كسی كه در تنگی وقت مشغول نماز است , اگر دربین نماز بدن اونجس شود و پیش از آن كه چیزی از نماز را با نجاست بخواند ملتفت شود كه نجس شده , یا بفهمد بدن او نجس است وشك كند كه همان وقت نجس شده یا از پیش نجس بوده , در صورتی كه آب كشیدن بدن نماز را بهم نمی زند, باید آب بكشد و اگرنماز را بهم می زند وبقدر تطهیر و درك یك ركعت وقت ندارد, باید باهمان حال نمازرا تمام كند ونماز او صحیح است .
(مساله 815) كسی كه در پاك بودن بدن یا لباس خود شك دارد, چنانچه نمازبخواند وبعد از نماز بفهمد كه بدن یا لباسش نجس بوده , نماز او صحیح است .
(مساله 816) اگر لباس را آب بكشد ویقین كند كه پاك شده است وبا آن نمازبخواند وبعد از نماز بفهمد پاك نشده نمازی را كه خوانده صحیح است .
(مساله 817) اگر خونی در بدن یا لباس خود به بیند ویقین كند كه از خونهای نجس نیست , مثلا یـقـین كند كه خون پشه است , چنانچه بعد از نماز بفهمد ازخونهایی بوده كه نمی شود با آن نماز خواند, نماز او صحیح است .
(مساله 818) اگر یقین كند خونی كه در بدن یا لباس اوست خون نجسی است كه نماز با آن صحیح اسـت مـثلا یقین كند خون زخم و دمل است , چنانچه بعد از نمازبفهمد خونی بوده كه نماز با آن باطل است , احتیاط واجب آن است كه نماز رادوباره بخواند و اگر وقت گذشته قضا نماید.
(مـسـالـه 819) اگر نجس بودن چیزی را فراموش كندوبدن یا لباسش با رطوبت به آن برسد و در حال فراموشی نماز بخواند وبعد از نماز یادش بیاید, نماز او صحیح است .
ولی اگر بدنش با رطوبت بـه چـیـزی كه نجس بودن آن را فراموش كرده برسد وبدون این كه خود را آب بكشد, غسل كند ونـماز بخواند, غسل و نمازش باطل است و نیز اگر اعضا وضو با رطوبت به چیزی كه نجس بودن آن را فـرامـوش كـرده بـرسـد وپـیش از آن كه آنجا را آب بكشد وضو بگیرد ونماز بخواند, وضو و نمازش باطل می باشد.
(مـساله 820) كسی كه یك لباس دارد, اگر بدن ولباس نجس شود و به اندازه آب كشیدن یكی از آنها آب داشته باشد, بهتر این استكه بدن را آب بكشد و با همان لباس نماز بخواند و احتیاطا هم به دسـتوری كه برای برهنگان است نماز را اعاده نماید ولی اگر مثلا نجاست یكی بول است كه اگر بـخـواهـد بـا آب قلیل آب بكشد بایددو مرتبه آب روی آن بریزد ودیگری خون است كه یك مرتبه ریختن آب روی آن كافیست باید آن را كه به بول نجس شده آب بكشد.
(مـسـالـه 821) كـسی كه غیراز لباس نجس لباس دیگری ندارد, با همان لباس نمازبخواند وبنابر احتیاط مستحب هم نماز را به دستوری كه برای برهنگان گفته شد بجاآورد.
(مـساله 822) كسی كه دو لباس دارد, اگر بداند یكی از آنها نجس است ونداندكدام یك آنهاست , چنانچه وقت دارد, باید با هر دو لباس نماز بخواند مثلا اگرمی خواهد نماز ظهر وعصر بخواند باید بـا هـر كدام یك نماز ظهر ویك نماز عصربخواند, ولی اگر وقت تنگ است , با یكی از آن دو لباس نماز بخواند كافی است .
شرط دوم (مساله 823) لباس نمازگزار باید مباح باشد و كسی كه می داند پوشیدن لباس غصبی حرام است , اگـر عـمـدا در لـباس غصبی یا در لباسی كه نخ یا تكمه یا چیز دیگرآن غصبی است نماز بخواند, باطل است .
(مـسـالـه 824) كـسـی كـه مـی داند پوشیدن لباس غصبی حرام است , ولی نمی داندنماز را باطل می كند, اگر عمدا با لباس غصبی نماز بخواند نمازش باطل است .
(مساله 725) اگر نداند یا فراموش كند كه لباس او غصبی است و با آن نمازبخواند, نمازش صحیح اسـت ولی اگر كسی خودش لباسی را غصب نماید و فراموش كند كه غصب كرده است و با آن نماز بخواند, نمازش باطل است بنابر احتیاط لازم .
(مساله 826) اگر نداند یا فراموش كند كه لباس او غصبی است و در بین نمازبفهمد, چنانچه چیز دیـگـری عورت او را پوشانده است و می تواند فورا یا بدون این كه موالات - یعنی پی در پی بودن - نـماز بهم بخورد, لباس غصبی را بیرون آورد,باید آن را بیرون آورد و نمازش صحیح است ولی در صـورت نسیان اگر خودش لباس را غصب كرده باشد گذشت كه بنابر احتیاط لازم نماز را اعاده كـنـد, و اگـر چـیـزدیگری عورت او را نپوشانده , یا نمی تواند لباس غصبی را فورا بیرون آورد, یا اگـربـیـرون آورد, پی در پی بودن نماز بهم می خورد در صورتی كه به مقدار یك ركعت هم وقت داشـته باشد, باید نماز را رها كند وبا لباس غیر غصبی نماز بخواند و اگر به این مقدار وقت ندارد, باید در حال نماز لباس را بیرون آورد و به دستور نمازبرهنگان نماز را تمام نماید.
(مـسـالـه 827) اگر كسی برای حفظ جانش با لباس غصبی نماز بخواند, یا مثلا برای این كه دزد لباس غصبی را نبرد با آن نماز بخواند, نمازش صحیح است .
(مـساله 828) اگر با عین پولی كه خمس یا زكات آن را نداده لباس بخرد چنانچه درحال نماز به غـصـب بـودن آن ملتفت باشد نماز خواندن درآن لباس باطل است , و درصورت عدم التفات نماز صحیح است , و اگر جاهل مقصر بحكم مساله است بنا براحتیاط لازم باید نماز را اعاده كند.
شرط سوم (مـساله 829) لباس نمازگزار باید از اجزا حیوان مرده ای كه خون جهنده دارد یعنی , حیوانی كه اگر رگش را ببرند خون از آن جستن می كند, نباشد, بلكه اگر از حیوان مرده ای كه مانند ماهی ومار خون جهنده ندارد لباس تهیه كنند, احتیاط واجب آن است كه با آن نماز نخواند.
(مـسـالـه 830) هرگاه چیزی از مردار مانند گوشت و پوست آن كه روح داشته همراه نمازگزار باشد, اگر چه لباس او نباشد بنابر احتیاط نمازش باطل است .
(مـسـالـه 831) اگر چیزی از مردار حلال گوشت مانند مو و پشم كه روح نداردهمراه نمازگزار باشد, یا بالباسی كه ازآنها تهیه كرده اند, نمازبخواندنمازش صحیح است .
شرط چهارم (مـسـالـه 832) لباس نمازگزار باید از حیوان حرام گوشت نباشد و اگر مویی از آن هم همراه او باشد, نمازش باطل است .
(مـساله 833) اگر آب دهان یا بینی یا رطوبت دیگری از حیوان حرام گوشت مانندگربه بر بدن یا لباس نمازگزار باشد, چنانچه تر باشد نماز باطل و اگر خشك شده وعین آن بر طرف شده باشد نماز صحیح است .
(مـسـالـه 834) اگـر مـو و عرق و آب دهان كسی بر بدن یا لباس نمازگزار باشد,اشكال ندارد و همچنین است اگر مروارید وموم و عسل همراه او باشد.
(مـساله 835) اگر شك داشته باشد كه لباسی از حیوان حلال گوشت است یا حرام گوشت , چه در داخله تهیه شده باشد چه در خارجه , جایز است با آن نماز بخواند.
(مساله 836) تكمه صدفی ومانند آن كه معلوم نیست از حیوان حرام گوشت است , نماز خواندن با آن مانعی ندارد.
(مـسـالـه 837) پـوشـیـدن خز خالص در نماز اشكال ندارد, واحتیاط واجب آن است كه با پوست سنجاب نماز نخوانند.
(مـسـالـه 838) اگر با لباسی كه نمی داند یا فراموش كرده كه از حیوان حرام گوشت است , نماز بخواند نماز او صحیح است .
شرط پنجم (مساله 839) پوشیدن لباس طلا بافت در هر حال برای مرد حرام و نماز با آن باطل است , ولی برای زن در نماز وغیر نماز اشكال ندارد.
(مساله 840) زینت كردن به طلا - مثل آویختن زنجیر طلا به سینه و انگشتر طلابدست كردن و بستن ساعت مچی طلا - برای مرد حرام و نماز خواندن با آنها باطل است و احتیاط واجب آن است كه از استعمال عینك طلا هم خودداری كند, ولی زینت كردن به طلا, برای زن در نماز وغیر نماز اشكال ندارد.
(مساله 841) اگر مردی نداند یا فراموش كند كه انگشتر یا لباس او از طلا است یاشك داشته باشد و با آن نماز بخواند, نمازش صحیح است .
شرط ششم (مساله 842) لباس مرد نمازگزارحتی عرقچین وبند شلوار او نیز بنابر احتیاط بایدابریشم خالص نباشد و در غیر نماز هم پوشیدن آن برای مرد حرام است .
(مـسـالـه 843) اگر تمام آستر لباس یا مقداری از آن كه زیادتر از چهار انگشت بسته است ابریشم خالص باشد, پوشیدن آن برای مرد حرام ونماز در آن باطل است .
(مـسـاله 844) پوشیدن لباسی را كه نمی داند از ابریشم خالص است یا چیز دیگر,جایز است و نماز در آن اشكال ندارد.
(مـسـاله 845) دستمال ابریشمی و مانند آن اگر در جیب مرد باشد, اشكال ندارد ونماز را باطل نمی كند.
(مساله 846) پوشیدن لباس ابریشمی برای زن , در نماز وغیر نماز اشكال ندارد.
(مـساله 847) پوشیدن لباس غصبی و ابریشمی خالص و طلا بافت و لباسی كه ازمردار تهیه شده در حـال نـاچـاری مـانعی ندارد و نیز كسی كه ناچار است لباس بپوشدو لباس دیگری غیر از اینها ندارد, می تواند با این لباسها نماز بخواند.
(مـسـاله 848) اگر غیر از لباس غصبی ولباسی كه از مردار تهیه شده , لباس دیگری ندارد وناچار نیست لباس بپوشد, باید به دستوری كه برای برهنگان گفته شد نمازبخواند.
(مـساله 849) اگرغیراز لباسی كه از حیوان حرام گوشت تهیه شده لباس دیگری ندارد, چنانچه در پوشیدن لباس ناچار باشد, می تواند با همان لباس نماز بخواند واگر ناچار نباشد, باید به دستوری كه برای برهنگان گفته شد نماز را بجا آورد.
(مـسـالـه 850) اگـر مـرد غـیر از لباس ابریشمی خالص یا طلا بافت , لباس دیگری نداشته باشد, چـنـانـچه در پوشیدن لباس ناچار نباشد, باید به دستوری كه برای برهنگان گفته شد نماز را بجا آورد.
(مـسـالـه 851) اگر چیزی ندارد كه در نماز عورت خود را با آن بپوشاند, واجب است اگر چه به كـرایه یا خریداری باشد, تهیه نماید ولی اگر تهیه آن بقدری پول لازم دارد كه نسبت به دارایی او زیـاد اسـت , یا طوریست كه اگر پول را به مصرف لباس برساند, بحال او ضرر دارد مختار است به دستوری كه برای برهنگان گفته شد نمازبخواند, یا تحمل ضرر كند وبا لباس نماز بخواند.
(مساله 852) كسی كه لباس ندارد اگر دیگری لباس باو ببخشد یا عاریه دهد,چنانچه قبول كردن آن بـرای او مـشـقـت نـداشته باشد, باید قبول كند بلكه اگر عاریه كردن یا طلب بخشش برای او سخت نیست , باید از كسی كه لباس دارد, طلب بخشش یا عاریه نماید.
(مـساله 853) پوشیدن لباسی كه پارچه یا رنگ یا دوخت آن برای كسی كه می خواهد آن را بپوشد مـعـمـول نیست وموجب توهین یا شهرت او می شود حرام است , ولی اگر با آن لباس نماز بخواند اشكال ندارد.
(مساله 854) احتیاط واجب آن است كه مرد لباس زنانه و زن لباس مردانه نپوشد, ولی اگر با آن لباس نماز بخواند اشكال ندارد.
(مساله 855) كسی كه باید خوابیده نماز بخواند, اگر برهنه باشد و لحاف او نجس یا ابریشم خالص یا از اجزا حیوان حرام گوشت باشد, احتیاط واجب آن است كه درنماز, خود را با آن نپوشاند.
مواردی كه لازم نیست بدن و لباس نمازگزار پاك باشد (مساله 856) در سه صورت اگر بدن یا لباس نمازگزار نجس باشد, نماز او صحیح است : اول - آن كه بواسطه زخم یا جراحت یا دملی كه در بدن او است , لباس یا بدنش به خون آلوده شده باشد.
دوم - آن كـه بـدن یا لباس او به مقدار كمتر از درهم - كه تقریبا به اندازه یك اشرفی می شود - به خون آلوده باشد.
سـوم - آن كـه نـاچـار بـاشـد بـا بـدن یا لباس نجس نماز بخواند.
و در دو صورت اگر فقطلباس نمازگزار نجس باشد, نماز او صحیح است : اول - آن كه لباسهای كوچك او مانند جوراب و عرقچین نجس باشد.
دوم - آن كـه لـبـاس زنی كه پرستار بچه است نجس شده باشد واحكام این پنج صورت مفصلا در مسائل بعد گفته می شود.
(مـسـالـه 857) اگر در بدن یا لباس نمازگزار, خون زخم یا جراحت یا دمل باشدچنانچه طوری اسـت كه آب كشیدن بدن یا لباس یا عوض كردن لباس برای بیشترمردم سخت است , تا وقتی كه زخم یا جراحت یا دمل خوب نشده می تواند با آن خون نماز بخواند.
و همچنین است اگر چركی كه با خون بیرون آمده یا دوایی كه روی زخم گذاشته اند ونجس شده , در بدن یا لباس او باشد.
(مساله 858) اگر خون بریدگی یا زخمی كه به زودی خوب می شود و شستن آن آسان است , واز درهم زیاد تر است در بدن یا لباس نمازگزار باشد, نماز او باطل است .
(مـسـاله 859) اگر جایی از بدن یا لباس كه بازخم فاصله دارد, به رطوبت زخم نجس شود, جایز نـیـسـت بـا آن نـمـاز بـخواند.
ولی اگر مقداری از بدن یا لباس كه معمولا به رطوبت زخم آلوده می شود, به رطوبت آن نجس شود, نماز خواندن با آن مانعی ندارد.
(مساله 860) اگر از زخمی كه توی دهان وبینی ومانند اینها است , خونی به بدن یالباس برسد در صورتی كه زیاد تر از متعارف تجاوز به اطراف نكرده باشد نماز با آن صحیح است , اگر چه احتیاط آن است كه با آن نماز نخواند و همچنین است خون بواسیر در صورتی كه دانه هایش بیرون نباشد, وامـا بـا خـون بواسیری كه دانه های آن بیرون است می شود نماز خواند و مراعات این احتیاط لازم نیست .
(مـساله 861) كسی كه بدنش زخم است , اگر در بدن یا لباس خود خونی كه بیشتراز درهم است ببیند و نداند از زخم است یا خون دیگر احتیاط این است كه با آن نماز نخواند.
(مـسـالـه 862) اگرچند زخم در بدن باشد وبطوری نزدیك هم باشند كه یك زخم حساب شود, تا وقتی همه خوب نشده اند, نماز خواندن با خون آنها اشكال نداردولی اگر بقدری از هم دور باشند كـه هركدام یك زخم حساب شود, هر كدام كه خوب شد, باید برای نماز, بدن ولباس را از خون آن آب بكشد اگر مجموع زیادتر از درهم باشد.
(مساله 863) اگر سر سوزنی خون سگ یا خوك یا كافر, یا مردار, یا حیوان حرام گوشت یا حیض و بـنـابـر احـتـیاط خون نفاس یا استحاضه در بدن , یا لباس نمازگزارباشد نماز او باطل است .
ولی خونهای دیگر مثل خون بدن انسان یا خون حیوان حلال گوشت اگر چه در چند جای بدن ولباس بـاشـد در صورتی كه روی هم كمتر ازدرهم باشد, - كه تقریبا به اندازه یك اشرفی می شود - نماز خواندن با آن اشكال ندارد.
(مـساله 864) خونی كه به لباس بی آستر بریزد و به پشت آن برسد, یك خون حساب می شود ولی اگـر پشت آن , جدا خونی شود وبواسطه اتصال یك خون حساب نشود, باید هر كدام را جدا حساب نمود پس اگر خونی كه در پشت وروی لباس است روی هم كمتر ازدرهم باشد, نماز با آن صحیح و اگر بیشتر باشد, نماز باآن باطل است .
(مـسـالـه 865) اگـر خـون , روی لباسی كه آستر دارد بریزد وبه آستر آن برسد و یا به آستر بریزد وروی لـباس خونی شود, باید هر كدام را جدا حساب نمود, پس اگرخون روی لباس وآستر, كمتر از درهم باشد, نماز با آن صحیح و اگر بیشتر باشد نمازبا آن باطل است .
(مساله 866) اگر خون بدن یا لباس كمتر از درهم باشد ورطوبتی به آن برسد درصورتی كه خون ورطـوبـتـی كـه به آن رسیده به اندازه درهم یا بیشتر شود واطراف راآلوده كند, نماز با آن باطل است بلكه اگر رطوبت وخون به اندازه درهم , هم نشودواطراف را هم آلوده نكند, نماز خواندن با آن اشكال دارد مگر آن كه آب در خون مستهلك شود.
(مـسـالـه 867) اگر بدن یالباس خونی نشود ولی بواسطه رسیدن به خون , نجس شود - اگرچه مقداری كه نجس شده كمتر از درهم باشد - نمی شود با آن نمازخواند.
(مساله 868) اگر خونی كه در بدن یا لباس است كمتر از درهم باشد و نجاست دیگری به آن برسد - مثلا یك قطره بول روی آن بریزد - نماز خواندن با آن جایزنیست .
(مساله 869) اگر لباسهای كوچك نمازگزار مثل عرقچین و جوراب كه نمی شود باآنها عورت را پـوشـانـیـد نجس باشد - چنانچه از مردار, یا حیوان حرام گوشت درست نشده باشد - نماز با آنها صحیح است و نیز اگر با انگشتر نجس نماز بخوانداشكال ندارد.
(مـساله 870) احتیاط مستحب آن است كه چیز نجس كه ساتر عورت نباشد ماننددستمال وكلید وچاقوی نجس همراه نمازگزار نباشد.
(مـسـالـه 871) مادری كه پرستار بچه است وبیشتر از یك لباس ندارد, چنانچه نتواند لباس دیگر بـخـرد, یا كرایه كند و یا عاریه نماید, هر گاه شبانه روزی یك مرتبه لباس خود را آب بكشد, اگر چه تا روز دیگر لباسش به بول بچه نجس شود می تواندبا آن لباس نماز بخواند, ولی احتیاط واجب آن است كه لباس خود را طرف عصربرای نماز ظهر وعصر آب بكشد و نیز اگر بیشتر از یك لباس دارد ولـی نـاچـاراست كه همه آنها را بپوشد, چنانچه شبانه روزی یك مرتبه همه آنها را آب بكشد كافی است و در این كه پرستار بچه اگر مادر او نباشد این حكم را داشته باشد اشكال است .
(مساله 872) مردی كه پرستار بچه است اگر لباسش به بول بچه نجس شودنمی تواند با آن لباس نماز بخواند.
مستحبات لباس نمازگزار (مـسـالـه 873) چـنـدچیز در لباس نمازگزار مستحب است كه از آن جمله است :عمامه با تحت الـحـنـك , پـوشـیـدن عبا ولباس سفید و پاكیزه ترین لباسها واستعمال بوی خوش و دست كردن انگشتر عقیق .
مكروهات لباس نمازگزار (مـساله 874) چند چیز در لباس نمازگزار مكروه است واز آن جمله است :پوشیدن لباس سیاه و چرك و تنگ و لباس شرابخوار و لباس كسی كه از نجاست پرهیز نمی كند ولباسی كه نقش صورت دارد و نیز باز بودن تكمه های لباس و دست كردن انگشتری كه نقش صورت دارد مكروه می باشد.
مكان نمازگزار مكان نمازگزار نه شرط دارد: شرط اول : آن كه مباح باشد.
(مـسـالـه 875) نماز خواندن در ملك غصبی اگرچه روی فرش و تخت و مانند اینهاباشد, باطل اسـت ولـی نـماز خواندن در زیر سقف غصبی و خیمه غصبی مانعی ندارد, اگر تصرف در سقف یا خیمه صدق ننماید.
(مـسـاله 876) نماز خواندن در ملكی كه منفعت آن مال دیگری است , بدون اجازه صاحب منفعت بـاطـل اسـت , مـثلا در خانه اجاره ای اگر صاحب خانه یا دیگری بدون اجازه كسی كه آن خانه را اجـاره كـرده نماز بخواند, باطل است و همچنین است اگر در ملكی كه دیگری در آن حقی دارد نماز بخواند, مثلا اگر میت وصیت كرده باشد كه ثلث مال او را به مصرفی برسانند, تا وقتی ثلث را جدا نكنند,نمی شود در ملك او نماز خواند.
(مساله 877) كسی كه در مسجد نشسته و یا رحل گذاشته اگر دیگری جای او راغصب كند و در آن جا نماز بخواند باطل است .
(مـسـاله 878) اگر در جایی كه نمی داند غصبی است نماز بخواند وبعد از نمازبفهمد, یا در جایی كه غصبی بودن آن را فراموش كرده نماز بخواند وبعد از نمازیادش بیاید, نماز او صحیح است ولی كسی كه خودش جایی را غصب كرده , اگرفراموش كند و در آنجا نماز بخواند, نمازش باطل است بنا بر احتیاط.
(مساله 879) اگر بداند جایی غصبی است ولی نداند كه در جای غصبی نمازباطل است و در آنجا نماز بخواند, نماز او باطل می باشد.
(مـسـالـه 880) كـسی كه ناچار است نماز واجب را سواره بخواند چنانچه حیوان سواری یا زین آن غصبی باشد نماز او باطل است , و همچنین است اگر بخواهد برآن حیوان نماز مستحبی بخواند.
(مساله 881) كسی كه در ملكی با دیگری شریك است اگر سهم او جدا نباشدبدون اجازه شریكش نمی تواند در آن ملك تصرف كند ونماز بخواند.
(مـسـاله 882) اگر با عین پولی كه خمس و زكات آن را نداده ملكی بخرد, تصرف او در آن ملك حرام ونمازش هم در آن باطل است .
(مـسـالـه 883) اگـر صاحب ملك به زبان , اجازه نماز خواندن بدهد و انسان بداندكه قلبا راضی نـیـسـت , نـماز خواندن در ملك او باطل است و اگر اجازه ندهد و انسان یقین كند كه قلبا راضی است نماز صحیح است .
(مساله 884) تصرف در ملك میتی كه خمس یا زكات بدهكار است , حرام و نمازدرآن باطل است , ولـی اگـر بـدهـی او را بدهند یا ضامن شوند كه ادا نمایند, به نحوی كه دین از عهده میت ساق ط شـود, جـایـز اسـت و اگر عین زكات یا خمس در مال میت موجود باشد فقط تصرف و نماز در آن عین قبل از ادا جایز نیست ولی تصرف ونمازدر غیر آن اشكال ندارد.
(مـسـاله 885) تصرف در ملك میتی كه به مردم بدهكار است , حرام و نماز در آن باطل است ولی اگـر ضامن شوند كه قرضهای او را بپردازند, یا این كه طلبكار و وصی میت , اجازه بدهند, تصرف ونـمـاز در ملك او مانعی ندارد و اگر میت بدهكار افرادی است كه حاكم شرع بر آنها ولایت دارد, اذن حاكم معتبر است .
(مـسـالـه 886) اگـر میت قرض نداشته باشد ولی بعضی از ورثه او صغیر یا دیوانه یاغایب باشند, تصرف در ملك او بدون اذن ولی شرعی حرام و نماز درآن باطل است .
(مـساله 887) نماز خواندن در مسافرخانه و حمام و مانند اینها كه برای واردین آماده است اشكال ندارد, ولی در غیر این قبیل جاها در صورتی می شود نمازخواند, كه مالك آن اجازه بدهد, یاحرفی بـزنـدكـه معلوم شود, یااطمینان حاصل شود كه برای نماز خواندن اذن داده است , مثل این كه به كسی اجازه دهد در ملك او بنشیند وبخوابد, كه از اینها فهمیده می شود برای نماز خواندن هم اذن داده است .
(مـسـالـه 888) در زمین بسیار وسیعی كه برای بیشتر مردم مشكل است موقع نمازاز آنجا بجای دیـگر بروند, بی اجازه مالك می شود نماز خواند ولی اگر بداند كه مالك زمین راضی نیست احوط آن است كه در آنجا نماز نخواند.
شرط دوم : آن كه مكان نمازگزار بی حركت باشد.
(مـسـاله 889) مكان نمازگزار باید بی حركت باشد و اگر بواسطه تنگی وقت یاجهت دیگر ناچار بـاشـد در جایی كه حركت دارد, مانند اتومبیل و كشتی وترن نمازبخواند, بقدری كه ممكن است بـایـد اسـتـقـرار و قـبـله را رعایت نماید و اگر آنها از قبله بطرف دیگر حركت كنند, بطرف قبله برگردد.
(مساله 890) نماز خواندن در اتومبیل و كشتی و ترن و مانند اینها, وقتی ایستاده اند مانعی ندارد.
(مساله 891) روی خرمن گندم وجو ومانند اینها كه نمی شود بی حركت ماند نمازباطل است .
شرط سوم : آن كه در جایی نماز بخواند كه احتمال بدهد می تواند در آنجا نماز راتمام كند.
(مساله 892) بنابر احتیاط, در جایی نماز بخواند كه اطمینان داشته باشد نماز راتمام می كند و در جایی كه بواسطه احتمال باد و باران و زیادی جمعیت و مانند اینهااطمینان ندارد كه بتواند نماز را تـمام كند, احتیاط آن است كه نماز نخواند هر چند بااحتمال امكان تمام كردن نماز, خواندن نماز جایز است ولی با اطمینان به عدم امكان نماز صحیح نیست .
شـرط چـهارم : آن كه در جایی كه ماندن در آن حرام است , مثلا زیر سقفی كه نزدیك است خراب شود نماز نخواند.
(مساله 893) نماز در جایی كه تار ومانند آن استعمال می كنند باطل است .
(مساله 894) بودن مرد و زن نامحرم در اطاقی كه كسی در آنجا نیست و كسی هم نمی تواند وارد شـود حـرام اسـت ونـمازشان هم در آنجا صحیح نیست ولی اگر یكی ازآنان مشغول نماز باشد و دیگری كه با او نامحرم است وارد شود نماز او اشكال ندارد.
(مساله 895) مكروه است زن در نماز جلوتر از مرد یا محاذی با او بایستد وبهتراست طوری بایستد كه جای سجده او كمی از جای ایستادن مرد عقب تر باشد.
(مساله 896) اگر زن برابرمرد یا جلوتر بایستد نماز هر دو صحیح است چه با هم وارد نماز شوند یا بـه تـرتیب , بلی ثواب نماز هر كدام كه بعد مشغول نماز شده اندكمتر است ولی بنابراحتیاط موكد سزاوار است در صورتی كه هر دو با هم وارد نمازشوند, هر دو و در صورتی كه به ترتیب وارد شده باشند كسی كه بعد وارد شده نمازرا اعاده نماید.
(مـسـالـه 897) اگر بین مرد و زن , دیوار, یا پرده , یا چیز دیگری باشد كه یكدیگر رانبینند, یا بین آنـان اقلا ده ذراع كه تقریبا پنج ذرع می شود, فاصله باشد, چنانچه زن برابر مرد یا جلوتر از او باشد نـمـاز هـر دو صحیح است وكراهت هم ندارد و همچنین است اگر مكان یكی از آنان بقدری بلند باشد كه نگویند, زن جلوتر از مرد یا برابر اوایستاده است .
شـرط پنجم : آن كه روی چیزی كه ایستادن ونشستن روی آن حرام است , مثل فرشی كه اسم خدا بر آن نوشته شده نماز نخواند.
شرط ششم : آن كه در جایی كه سقف آن كوتاه است ونمی تواند در آنجا راست بایستد, یا به اندازه ای كـوچك است كه جای ركوع و سجود ندارد, نماز نخواند و اگرناچار شود كه در چنین جایی نماز بخواند, باید بقدری كه ممكن است قیام و ركوع وسجود را بجا آورد.
شرط هفتم : آن كه مساوی یا جلوتر از قبر پیغمبر وائمه (ع ) نماز نخواند.
(مساله 898) بنابر احتیاط واجب باید جلوتر یا مساوی با قبر پیغمبر و امام (ع )نماز نخواند.
(مساله 899) اگر درموقع نماز چیزی مانند دیوار بین نمازگزار و قبر مطهر باشد كه بی احترامی نـشـود اشكال ندارد, ولی فاصله شدن صندوق شریف و ضریح وپارچه ای كه روی آن افتاده كافی نیست .
(مساله 900) احتیاط واجب آن است كه در خانه كعبه و بر بام آن نماز واجب نخوانند, ولی در حال ناچاری اشكال ندارد.
(مـسـاله 901) خواندن نماز مستحب در خانه كعبه وبر بام آن اشكال ندارد بلكه مستحب است در داخل خانه مقابل هر ركنی دو ركعت نماز بخوانند.
شـرط هـشـتـم : آن كه مكان نمازگزار اگر نجس است بطوری تر نباشد كه رطوبت آن به بدن یا لباس او برسد, ولی جایی كه پیشانی را بر آن می گذارد اگر نجس باشد, اگرچه خشك هم باشد نماز باطل است واحتیاط مستحب آن است كه مكان نمازگزاراصلا نجس نباشد.
شـرط نهم : آن كه جای پیشانی نمازگزار از جای زانوها و سر انگشتان پای او بیش ازچهار انگشت بسته پست تر یا بلند تر نباشد و تفصیل این مساله در احكام سجده گفته می شود.
جاهایی كه نماز خواندن در آنها مستحب است (مـساله 902) در شرع مقدس اسلام بسیار سفارش شده است , كه نماز را درمسجد بخوانند و بهتر از همه مسجدها مسجد الحرام است وبعد از آن مسجدپیغمبر (ص ) و بعد از آن مسجد كوفه , وبعد از آن مـسجد بیت المقدس , و بعد از آن مسجد جامع هر شهر, و بعد از آن مسجد محله و بعد از آن مسجد بازار است .
(مساله 903) برای زن نماز خواندن درخانه بلكه در صندوقخانه و اطاق عقب بهتر است .
(مساله 904) نماز در حرم ائمه (ع ) مستحب بلكه بهتر از مسجد است ونماز درحرم مطهر حضرت امیر المومنین (ع ) برابر با دویست هزار نماز است .
(مـسـالـه 905) زیـاد رفـتـن به مسجد و رفتن در مسجدی كه نمازگزار ندارد, مستحب است و همسایه مسجد اگر عذری نداشته باشد, مكروه است در غیر مسجد نمازبخواند.
(مـساله 906) مستحب است انسان با كسی كه در مسجدحاضر نمی شود غذانخورد و در كارها با او مشورت نكند و همسایه او نشود و از او زن نگیرد و به او زن ندهد.
جاهایی كه نماز خواندن در آنها مكروه است (مساله 907) نماز خواندن در چند جا مكروه است و از آن جمله است : حمام ,زمین نمك زار, مقابل انـسـان , مـقـابل دری كه باز است , در جاده و خیابان و كوچه اگربرای كسانی كه عبور می كنند زحمت نباشد و چنانچه زحمت باشد حرام ونمازباطل است , مقابل آتش و چراغ و در آشپزخانه وهر جـا كـه كوره آتش باشد, مقابل چاه وگودالی كه محل بول باشد, روبروی عكس و مجسمه چیزی كـه روح دارد مگرآن كه روی آن پرده بكشند, در اطاقی كه جنب در آن باشد, در جایی كه عكس باشداگر چه رو بروی نمازگزار نباشد, مقابل قبر, روی قبر, بین دو قبر و در قبرستان .
(مـساله 908) كسی كه در محل عبور مردم نماز می خواند, یا كسی روبروی اواست مستحب است جلوی خود چیزی بگذارد و اگر چوب یا ریسمانی هم باشدكافی است .
و همچنین است كارهای دیگری - مانند سر بریدن حیوانات - كه باید رو به قبله انجام گیرد.
(مـساله 785) كسی كه نماز واجب را ایستاده می خواند, باید صورت و سینه وشكم و جلوی پاهای او رو بـه قـبـله باشد واحتیاط مستحب آن است كه انگشتان پای او هم رو به قبله باشد بطوری كه بگویند: پای او رو به قبله است .
(مـسـالـه 786) كسی كه باید نشسته نماز بخواند, اگر نمی تواند بطور معمول بنشیندو در موقع نـشستن كف پاها را به زمین می گذارد, باید در موقع نماز صورت و سینه وشكم و ساق پای او رو به قبله باشد.
(مـسـالـه 787) كسی كه نمی تواند نشسته نماز بخواند, باید در حال نماز به پهلوی راست طوری بخوابد كه جلوی بدن او رو به قبله باشد و اگر ممكن نیست , باید به پهلوی چپ طوری بخوابد كه جلوی بدن او رو به قبله باشد و اگر این را هم نتواند,باید به پشت بخوابد بطوری كه كف پاهای او رو به قبله باشد.
(مساله 788) نماز احتیاط و سجده و تشهد فراموش شده را باید رو به قبله خواند, و سجده سهو را نیز بنابر احتیاط لازم باید رو به قبله بجا آورد.
(مـسـاله 789) نماز مستحبی را می شود در حال راه رفتن و سواری خواند و اگرانسان در این دو حال , نماز مستحب بخواند, لازم نیست رو به قبله باشد.
(مساله 790) كسی كه می خواهد نماز بخواند, باید برای پیدا كردن قبله كوشش نماید, تا یقین كند قبله كدام طرف است و اگر نتواند یقین پیدا كند, باید به گمانی كه از محراب مسجد مسلمانان یا قـبـرهـای آنـان یا از راههای دیگر پیدا می شود عمل نماید, حتی اگر از گفته فاسق یا كافری كه بواسطه قواعد علمی قبله را می شناسدگمان به قبله پیدا كند كافیست .
(مـسـالـه 791) كـسـی كـه گـمان به قبله دارد, اگر بتواند گمان قوی تری پیدا كندنمی تواند بـه گـمـان خود عمل نماید, مثلا اگر میهمان ازگفته صاحب خانه گمان به قبله پیدا كند ولی بتواند ازراه دیگری گمان قویتری پیدا كند نبایدبه حرف او عمل نماید.
(مساله 792) اگر برای پیداكردن قبله وسیله ای ندارد, یا با این كه كوشش كرده ,گمانش بطرفی نمی رود, چنانچه وقت نماز وسعت دارد, باید چهار نماز به چهارطرف بخواند و اگر به اندازه چهار نماز وقت ندارد, باید به اندازه ای كه وقت دارد,نماز بخواند, مثلا اگر فقط به اندازه یك نماز وقت دارد, بـاید یك نماز بهر طرفی كه می خواهد بخواند وبعد از وقت با علم به قبله بنا بر احتیاط لازم نـمـاز را قـضا كند وباید نمازها را طوری بخواند كه یقین كند یكی از آنها رو به قبله واقع شده , یا اگر روبه قبله نبوده , به سمت راست و یا سمت چپ قبله نرسیده است .
(مـساله 793) اگر یقین یا گمان كند كه قبله در یكی از دو طرف است , باید به هر دوطرف نماز بخواند ولی احتیاط مستحب آن است كه در صورت گمان , به چهار طرف نماز بخواند.
(مـسـاله 794) كسی كه باید به چند طرف نماز بخواند, اگر بخواهد دو نماز بخواندكه مثل نماز ظـهـر وعـصر باید یكی بعد از دیگری خوانده شود, می تواند نماز اول رابه آن چندطرف كه واجب است بخواند, بعد نماز دوم را شروع كند و می تواند هردورا پشت سر هم به یك طرف بجا آورد وبعد به طرف دیگر شروع كند.
(مساله 795) كسی كه یقین به قبله ندارد, اگر بخواهد غیر از نماز, كاری كند كه باید آن را رو به قـبله انجام داد - مثلا بخواهد سر حیوانی را ببرد - باید به گمان عمل نماید و اگر گمان ممكن نیست به هر طرف كه انجام دهد صحیح است .
پوشانیدن بدن در نماز (مساله 796) مرد باید در حال نماز - اگر چه كسی او را نمی بیند - عورتین خود رابپوشاند وبهتر است از ناف تا زانو را بپوشاند.
(مساله 797) زن باید در موقع نماز تمام بدن حتی سر وموی خود را بپوشاند ولی پوشاندن صورت به مقداری كه در وضو شسته می شود ودستها تا مچ وپاها تا مچ پالازم نیست , اما برای آن كه یقین كـند كه مقدار واجب را پوشانده است , باید مقداری از اطراف صورت وقدری پایین تر از مچ را هم بپوشاند.
(مـساله 798) موقعی كه انسان قضای سجده فراموش شده یا تشهد فراموش شده را بجا می آورد, بلكه بنا بر احتیاط واجب در موقع سجده سهو هم باید خود را مثل موقع نماز بپوشاند.
(مساله 799) اگر انسان عمدا یا از روی ندانستن مساله در نماز عورتش را نپوشاند, نمازش باطل است .
(مـساله 800) اگر در بین نماز بفهمد كه عورتش پیدا است , باید آن را بپوشاندواحتیاط واجب آن اسـت كـه نـماز را تمام كند ودوباره بخواند, ولی اگر بعد از نمازبفهمد كه در نماز عورت او پیدا بوده نمازش صحیح است .
(مـسـاله 801) اگر در حال ایستاده لباسش عورت او را می پوشاند ولی ممكن است در حال دیگر, مـثـلا در حـال ركـوع و سـجود نپوشاند, چنانچه موقعی كه عورت او پیدامی شود, بوسیله ای كه پـوشاندن به آن در حال اختیار جایز است آن را بپوشاند نمازاو صحیح است , ولی احتیاط مستحب آن است كه با آن لباس نماز نخواند.
(مساله 802) انسان می تواند در نماز خود را با علف وبرگ درخت بپوشاند, ولی احتیاط مستحب آن است كه موقعی خود را با اینها بپوشاند كه چیز دیگری نداشته باشد.
(مـسـاله 803) انسان درحال نماز اگر ناچار باشد كه خود را با گل بپوشاند و نمازبخواند احتیاط لازم آن است كه یك مرتبه دیگر مثل برهنه نماز بخواند, یعنی با ایماو اشاره .
(مـسـالـه 804) اگـر چیزی ندارد كه در نماز خود را با آن بپوشاند, چنانچه احتمال دهد كه پیدا می كند, بنا بر احتیاط واجب باید نماز را تاخیر بیندازد و اگر چیزی پیدانكرد, در آخر وقت مطابق وظیفه اش نماز بخواند.
(مـسـاله 805) كسی كه می خواهد نماز بخواند, اگر برای پوشاندن خود حتی برگ درخت و علف نداشته باشد و یا گودالی هم كه در آن بایستد پیدا نكند واحتمال ندهد كه تا آخر وقت چیزی پیدا كـنـد كه خود را با آن بپوشاند, در صورتی كه احتمال بدهد كه ناظر محترم او را می بیند, نشسته نماز بخواند وبرای ركوع وسجود بقدری خم شود كه عورتش پیدا نباشد و برای سجود كمی بیشتر از ركوع خم شود ومهر رابالا بیاورد و پیشانی را بر آن بگذارد و اگر اطمینان دارد كه ناظر محترم او را نمی بیند, احتیاط آن است كه دو نماز ایستاده بخواند وموقعی كه ایستاده است قبل خود رابا دست بپوشاند و در یكی از آن دو نماز, ركوع و سجود را بجا آورد و در دیگری بجای ركوع وسجود با سر اشاره نماید و اگر گودالی هست كه بتواند در آن بایستدباید نماز مختار بخواند.
شرایط لباس نمازگزار (مساله 806) لباس نمازگزار شش شرط دارد: اول - آن كه پاك باشد.
دوم - آن كه مباح باشد.
سوم - آن كه از اجزا مردار نباشد.
چهارم - آن كه از حیوان حرام گوشت نباشد.
پـنجم و ششم - آن كه اگر نمازگزار مرد است لباس او ابریشم خالص وطلا بافت نباشد وتفصیل اینها در مسائل آینده گفته می شود.
شرط اول (مـساله 807) لباس نمازگزار باید پاك باشد, و اگر كسی عمدا با بدن یا لباس نجس نماز بخواند, نمازش باطل است .
(مـسـاله 808) كسی كه نمی داند با بدن ولباس نجس نماز باطل است , اگر با بدن یالباس نجس نماز بخواند, بنا بر احتیاط لازم نمازش باطل می باشد.
(مـسـالـه 809) اگربواسطه ندانستن مساله , چیزنجسی را نداندنجس است , مثلانداند عرق كافر نجس است وبا آن نماز بخواند نمازش باطل است بنا بر احتیاط لازم .
(مساله 810) اگر نداند كه بدن یا لباسش نجس شده است وبعد از نماز بفهمد,نماز او صحیح است ولی احتیاط مستحب آن است كه اگر وقت دارد, دوباره آن نمازرا بخواند.
(مـسـالـه 811) اگـر فراموش كند كه بدن یا لباسش نجس است و در بین نماز یا بعد ازآن یادش بیاید, باید نماز را دوباره بخواند و اگر وقت گذشته قضا نماید.
(مـساله 812) كسی كه در وسعت وقت مشغول نماز است , اگر در بین نماز بدن یالباس او نجس شود وپیش از آن كه چیزی از نماز را با نجاست بخواند, ملتفت شودكه نجس شده , یا بفهمد بدن یا لباس او نجس است وشك كند كه همان وقت نجس شده یا از پیش نجس بوده , در صورتی كه آب كـشیدن بدن یا لباس , یا عوض كردن لباس , یا بیرون آوردن آن , نماز را بهم نمی زند, باید در بین نـمـاز بـدن یـا لباس را آب بكشد, یا لباس را عوض نماید, یا اگر چیز دیگری عورت او را پوشانده , لـباس رابیرون آورد, ولی چنانچه طوری باشد كه اگر بدن یا لباس را آب بكشد, یا لباس راعوض كند, یا بیرون آورد, نماز بهم می خورد و یا اگر لباس را بیرون آورد برهنه می ماند, باید نماز را رها كند وبا بدن ولباس پاك نماز بخواند.
(مساله 813) كسی كه در تنگی وقت مشغول نماز است , اگر دربین نماز لباس اونجس شود وپیش از آن كه چیزی از نماز را با نجاست بخواند, بفهمد كه نجس شده , یا بفهمد كه لباس او نجس است وشـك كـنـد كه همان وقت نجس شده یا از پیش نجس بوده , در صورتی كه آب كشیدن یا عوض كـردن یـا بیرون آوردن لباس , نماز رابهم نمی زند ومی تواند لباس را بیرون آورد, باید لباس را آب بـكشد یا عوض كند, یااگر چیز دیگری عورت او را پوشانده لباس را بیرون آورد ونماز را تمام كند امـا اگـرچـیـز دیگری عورت او را نپوشانده ولباس را هم نمی تواند آب بكشد یا عوض كندوبقدر تبدیل یا تطهیر و درك یك ركعت وقت ندارد در همان لباس نماز بخواند.
(مساله 814) كسی كه در تنگی وقت مشغول نماز است , اگر دربین نماز بدن اونجس شود و پیش از آن كه چیزی از نماز را با نجاست بخواند ملتفت شود كه نجس شده , یا بفهمد بدن او نجس است وشك كند كه همان وقت نجس شده یا از پیش نجس بوده , در صورتی كه آب كشیدن بدن نماز را بهم نمی زند, باید آب بكشد و اگرنماز را بهم می زند وبقدر تطهیر و درك یك ركعت وقت ندارد, باید باهمان حال نمازرا تمام كند ونماز او صحیح است .
(مساله 815) كسی كه در پاك بودن بدن یا لباس خود شك دارد, چنانچه نمازبخواند وبعد از نماز بفهمد كه بدن یا لباسش نجس بوده , نماز او صحیح است .
(مساله 816) اگر لباس را آب بكشد ویقین كند كه پاك شده است وبا آن نمازبخواند وبعد از نماز بفهمد پاك نشده نمازی را كه خوانده صحیح است .
(مساله 817) اگر خونی در بدن یا لباس خود به بیند ویقین كند كه از خونهای نجس نیست , مثلا یـقـین كند كه خون پشه است , چنانچه بعد از نماز بفهمد ازخونهایی بوده كه نمی شود با آن نماز خواند, نماز او صحیح است .
(مساله 818) اگر یقین كند خونی كه در بدن یا لباس اوست خون نجسی است كه نماز با آن صحیح اسـت مـثلا یقین كند خون زخم و دمل است , چنانچه بعد از نمازبفهمد خونی بوده كه نماز با آن باطل است , احتیاط واجب آن است كه نماز رادوباره بخواند و اگر وقت گذشته قضا نماید.
(مـسـالـه 819) اگر نجس بودن چیزی را فراموش كندوبدن یا لباسش با رطوبت به آن برسد و در حال فراموشی نماز بخواند وبعد از نماز یادش بیاید, نماز او صحیح است .
ولی اگر بدنش با رطوبت بـه چـیـزی كه نجس بودن آن را فراموش كرده برسد وبدون این كه خود را آب بكشد, غسل كند ونـماز بخواند, غسل و نمازش باطل است و نیز اگر اعضا وضو با رطوبت به چیزی كه نجس بودن آن را فـرامـوش كـرده بـرسـد وپـیش از آن كه آنجا را آب بكشد وضو بگیرد ونماز بخواند, وضو و نمازش باطل می باشد.
(مـساله 820) كسی كه یك لباس دارد, اگر بدن ولباس نجس شود و به اندازه آب كشیدن یكی از آنها آب داشته باشد, بهتر این استكه بدن را آب بكشد و با همان لباس نماز بخواند و احتیاطا هم به دسـتوری كه برای برهنگان است نماز را اعاده نماید ولی اگر مثلا نجاست یكی بول است كه اگر بـخـواهـد بـا آب قلیل آب بكشد بایددو مرتبه آب روی آن بریزد ودیگری خون است كه یك مرتبه ریختن آب روی آن كافیست باید آن را كه به بول نجس شده آب بكشد.
(مـسـالـه 821) كـسی كه غیراز لباس نجس لباس دیگری ندارد, با همان لباس نمازبخواند وبنابر احتیاط مستحب هم نماز را به دستوری كه برای برهنگان گفته شد بجاآورد.
(مـساله 822) كسی كه دو لباس دارد, اگر بداند یكی از آنها نجس است ونداندكدام یك آنهاست , چنانچه وقت دارد, باید با هر دو لباس نماز بخواند مثلا اگرمی خواهد نماز ظهر وعصر بخواند باید بـا هـر كدام یك نماز ظهر ویك نماز عصربخواند, ولی اگر وقت تنگ است , با یكی از آن دو لباس نماز بخواند كافی است .
شرط دوم (مساله 823) لباس نمازگزار باید مباح باشد و كسی كه می داند پوشیدن لباس غصبی حرام است , اگـر عـمـدا در لـباس غصبی یا در لباسی كه نخ یا تكمه یا چیز دیگرآن غصبی است نماز بخواند, باطل است .
(مـسـالـه 824) كـسـی كـه مـی داند پوشیدن لباس غصبی حرام است , ولی نمی داندنماز را باطل می كند, اگر عمدا با لباس غصبی نماز بخواند نمازش باطل است .
(مساله 725) اگر نداند یا فراموش كند كه لباس او غصبی است و با آن نمازبخواند, نمازش صحیح اسـت ولی اگر كسی خودش لباسی را غصب نماید و فراموش كند كه غصب كرده است و با آن نماز بخواند, نمازش باطل است بنابر احتیاط لازم .
(مساله 826) اگر نداند یا فراموش كند كه لباس او غصبی است و در بین نمازبفهمد, چنانچه چیز دیـگـری عورت او را پوشانده است و می تواند فورا یا بدون این كه موالات - یعنی پی در پی بودن - نـماز بهم بخورد, لباس غصبی را بیرون آورد,باید آن را بیرون آورد و نمازش صحیح است ولی در صـورت نسیان اگر خودش لباس را غصب كرده باشد گذشت كه بنابر احتیاط لازم نماز را اعاده كـنـد, و اگـر چـیـزدیگری عورت او را نپوشانده , یا نمی تواند لباس غصبی را فورا بیرون آورد, یا اگـربـیـرون آورد, پی در پی بودن نماز بهم می خورد در صورتی كه به مقدار یك ركعت هم وقت داشـته باشد, باید نماز را رها كند وبا لباس غیر غصبی نماز بخواند و اگر به این مقدار وقت ندارد, باید در حال نماز لباس را بیرون آورد و به دستور نمازبرهنگان نماز را تمام نماید.
(مـسـالـه 827) اگر كسی برای حفظ جانش با لباس غصبی نماز بخواند, یا مثلا برای این كه دزد لباس غصبی را نبرد با آن نماز بخواند, نمازش صحیح است .
(مـساله 828) اگر با عین پولی كه خمس یا زكات آن را نداده لباس بخرد چنانچه درحال نماز به غـصـب بـودن آن ملتفت باشد نماز خواندن درآن لباس باطل است , و درصورت عدم التفات نماز صحیح است , و اگر جاهل مقصر بحكم مساله است بنا براحتیاط لازم باید نماز را اعاده كند.
شرط سوم (مـساله 829) لباس نمازگزار باید از اجزا حیوان مرده ای كه خون جهنده دارد یعنی , حیوانی كه اگر رگش را ببرند خون از آن جستن می كند, نباشد, بلكه اگر از حیوان مرده ای كه مانند ماهی ومار خون جهنده ندارد لباس تهیه كنند, احتیاط واجب آن است كه با آن نماز نخواند.
(مـسـالـه 830) هرگاه چیزی از مردار مانند گوشت و پوست آن كه روح داشته همراه نمازگزار باشد, اگر چه لباس او نباشد بنابر احتیاط نمازش باطل است .
(مـسـالـه 831) اگر چیزی از مردار حلال گوشت مانند مو و پشم كه روح نداردهمراه نمازگزار باشد, یا بالباسی كه ازآنها تهیه كرده اند, نمازبخواندنمازش صحیح است .
شرط چهارم (مـسـالـه 832) لباس نمازگزار باید از حیوان حرام گوشت نباشد و اگر مویی از آن هم همراه او باشد, نمازش باطل است .
(مـساله 833) اگر آب دهان یا بینی یا رطوبت دیگری از حیوان حرام گوشت مانندگربه بر بدن یا لباس نمازگزار باشد, چنانچه تر باشد نماز باطل و اگر خشك شده وعین آن بر طرف شده باشد نماز صحیح است .
(مـسـالـه 834) اگـر مـو و عرق و آب دهان كسی بر بدن یا لباس نمازگزار باشد,اشكال ندارد و همچنین است اگر مروارید وموم و عسل همراه او باشد.
(مـساله 835) اگر شك داشته باشد كه لباسی از حیوان حلال گوشت است یا حرام گوشت , چه در داخله تهیه شده باشد چه در خارجه , جایز است با آن نماز بخواند.
(مساله 836) تكمه صدفی ومانند آن كه معلوم نیست از حیوان حرام گوشت است , نماز خواندن با آن مانعی ندارد.
(مـسـالـه 837) پـوشـیـدن خز خالص در نماز اشكال ندارد, واحتیاط واجب آن است كه با پوست سنجاب نماز نخوانند.
(مـسـالـه 838) اگر با لباسی كه نمی داند یا فراموش كرده كه از حیوان حرام گوشت است , نماز بخواند نماز او صحیح است .
شرط پنجم (مساله 839) پوشیدن لباس طلا بافت در هر حال برای مرد حرام و نماز با آن باطل است , ولی برای زن در نماز وغیر نماز اشكال ندارد.
(مساله 840) زینت كردن به طلا - مثل آویختن زنجیر طلا به سینه و انگشتر طلابدست كردن و بستن ساعت مچی طلا - برای مرد حرام و نماز خواندن با آنها باطل است و احتیاط واجب آن است كه از استعمال عینك طلا هم خودداری كند, ولی زینت كردن به طلا, برای زن در نماز وغیر نماز اشكال ندارد.
(مساله 841) اگر مردی نداند یا فراموش كند كه انگشتر یا لباس او از طلا است یاشك داشته باشد و با آن نماز بخواند, نمازش صحیح است .
شرط ششم (مساله 842) لباس مرد نمازگزارحتی عرقچین وبند شلوار او نیز بنابر احتیاط بایدابریشم خالص نباشد و در غیر نماز هم پوشیدن آن برای مرد حرام است .
(مـسـالـه 843) اگر تمام آستر لباس یا مقداری از آن كه زیادتر از چهار انگشت بسته است ابریشم خالص باشد, پوشیدن آن برای مرد حرام ونماز در آن باطل است .
(مـسـاله 844) پوشیدن لباسی را كه نمی داند از ابریشم خالص است یا چیز دیگر,جایز است و نماز در آن اشكال ندارد.
(مـسـاله 845) دستمال ابریشمی و مانند آن اگر در جیب مرد باشد, اشكال ندارد ونماز را باطل نمی كند.
(مساله 846) پوشیدن لباس ابریشمی برای زن , در نماز وغیر نماز اشكال ندارد.
(مـساله 847) پوشیدن لباس غصبی و ابریشمی خالص و طلا بافت و لباسی كه ازمردار تهیه شده در حـال نـاچـاری مـانعی ندارد و نیز كسی كه ناچار است لباس بپوشدو لباس دیگری غیر از اینها ندارد, می تواند با این لباسها نماز بخواند.
(مـسـاله 848) اگر غیر از لباس غصبی ولباسی كه از مردار تهیه شده , لباس دیگری ندارد وناچار نیست لباس بپوشد, باید به دستوری كه برای برهنگان گفته شد نمازبخواند.
(مـساله 849) اگرغیراز لباسی كه از حیوان حرام گوشت تهیه شده لباس دیگری ندارد, چنانچه در پوشیدن لباس ناچار باشد, می تواند با همان لباس نماز بخواند واگر ناچار نباشد, باید به دستوری كه برای برهنگان گفته شد نماز را بجا آورد.
(مـسـالـه 850) اگـر مـرد غـیر از لباس ابریشمی خالص یا طلا بافت , لباس دیگری نداشته باشد, چـنـانـچه در پوشیدن لباس ناچار نباشد, باید به دستوری كه برای برهنگان گفته شد نماز را بجا آورد.
(مـسـالـه 851) اگر چیزی ندارد كه در نماز عورت خود را با آن بپوشاند, واجب است اگر چه به كـرایه یا خریداری باشد, تهیه نماید ولی اگر تهیه آن بقدری پول لازم دارد كه نسبت به دارایی او زیـاد اسـت , یا طوریست كه اگر پول را به مصرف لباس برساند, بحال او ضرر دارد مختار است به دستوری كه برای برهنگان گفته شد نمازبخواند, یا تحمل ضرر كند وبا لباس نماز بخواند.
(مساله 852) كسی كه لباس ندارد اگر دیگری لباس باو ببخشد یا عاریه دهد,چنانچه قبول كردن آن بـرای او مـشـقـت نـداشته باشد, باید قبول كند بلكه اگر عاریه كردن یا طلب بخشش برای او سخت نیست , باید از كسی كه لباس دارد, طلب بخشش یا عاریه نماید.
(مـساله 853) پوشیدن لباسی كه پارچه یا رنگ یا دوخت آن برای كسی كه می خواهد آن را بپوشد مـعـمـول نیست وموجب توهین یا شهرت او می شود حرام است , ولی اگر با آن لباس نماز بخواند اشكال ندارد.
(مساله 854) احتیاط واجب آن است كه مرد لباس زنانه و زن لباس مردانه نپوشد, ولی اگر با آن لباس نماز بخواند اشكال ندارد.
(مساله 855) كسی كه باید خوابیده نماز بخواند, اگر برهنه باشد و لحاف او نجس یا ابریشم خالص یا از اجزا حیوان حرام گوشت باشد, احتیاط واجب آن است كه درنماز, خود را با آن نپوشاند.
مواردی كه لازم نیست بدن و لباس نمازگزار پاك باشد (مساله 856) در سه صورت اگر بدن یا لباس نمازگزار نجس باشد, نماز او صحیح است : اول - آن كه بواسطه زخم یا جراحت یا دملی كه در بدن او است , لباس یا بدنش به خون آلوده شده باشد.
دوم - آن كـه بـدن یا لباس او به مقدار كمتر از درهم - كه تقریبا به اندازه یك اشرفی می شود - به خون آلوده باشد.
سـوم - آن كـه نـاچـار بـاشـد بـا بـدن یا لباس نجس نماز بخواند.
و در دو صورت اگر فقطلباس نمازگزار نجس باشد, نماز او صحیح است : اول - آن كه لباسهای كوچك او مانند جوراب و عرقچین نجس باشد.
دوم - آن كـه لـبـاس زنی كه پرستار بچه است نجس شده باشد واحكام این پنج صورت مفصلا در مسائل بعد گفته می شود.
(مـسـالـه 857) اگر در بدن یا لباس نمازگزار, خون زخم یا جراحت یا دمل باشدچنانچه طوری اسـت كه آب كشیدن بدن یا لباس یا عوض كردن لباس برای بیشترمردم سخت است , تا وقتی كه زخم یا جراحت یا دمل خوب نشده می تواند با آن خون نماز بخواند.
و همچنین است اگر چركی كه با خون بیرون آمده یا دوایی كه روی زخم گذاشته اند ونجس شده , در بدن یا لباس او باشد.
(مساله 858) اگر خون بریدگی یا زخمی كه به زودی خوب می شود و شستن آن آسان است , واز درهم زیاد تر است در بدن یا لباس نمازگزار باشد, نماز او باطل است .
(مـسـاله 859) اگر جایی از بدن یا لباس كه بازخم فاصله دارد, به رطوبت زخم نجس شود, جایز نـیـسـت بـا آن نـمـاز بـخواند.
ولی اگر مقداری از بدن یا لباس كه معمولا به رطوبت زخم آلوده می شود, به رطوبت آن نجس شود, نماز خواندن با آن مانعی ندارد.
(مساله 860) اگر از زخمی كه توی دهان وبینی ومانند اینها است , خونی به بدن یالباس برسد در صورتی كه زیاد تر از متعارف تجاوز به اطراف نكرده باشد نماز با آن صحیح است , اگر چه احتیاط آن است كه با آن نماز نخواند و همچنین است خون بواسیر در صورتی كه دانه هایش بیرون نباشد, وامـا بـا خـون بواسیری كه دانه های آن بیرون است می شود نماز خواند و مراعات این احتیاط لازم نیست .
(مـساله 861) كسی كه بدنش زخم است , اگر در بدن یا لباس خود خونی كه بیشتراز درهم است ببیند و نداند از زخم است یا خون دیگر احتیاط این است كه با آن نماز نخواند.
(مـسـالـه 862) اگرچند زخم در بدن باشد وبطوری نزدیك هم باشند كه یك زخم حساب شود, تا وقتی همه خوب نشده اند, نماز خواندن با خون آنها اشكال نداردولی اگر بقدری از هم دور باشند كـه هركدام یك زخم حساب شود, هر كدام كه خوب شد, باید برای نماز, بدن ولباس را از خون آن آب بكشد اگر مجموع زیادتر از درهم باشد.
(مساله 863) اگر سر سوزنی خون سگ یا خوك یا كافر, یا مردار, یا حیوان حرام گوشت یا حیض و بـنـابـر احـتـیاط خون نفاس یا استحاضه در بدن , یا لباس نمازگزارباشد نماز او باطل است .
ولی خونهای دیگر مثل خون بدن انسان یا خون حیوان حلال گوشت اگر چه در چند جای بدن ولباس بـاشـد در صورتی كه روی هم كمتر ازدرهم باشد, - كه تقریبا به اندازه یك اشرفی می شود - نماز خواندن با آن اشكال ندارد.
(مـساله 864) خونی كه به لباس بی آستر بریزد و به پشت آن برسد, یك خون حساب می شود ولی اگـر پشت آن , جدا خونی شود وبواسطه اتصال یك خون حساب نشود, باید هر كدام را جدا حساب نمود پس اگر خونی كه در پشت وروی لباس است روی هم كمتر ازدرهم باشد, نماز با آن صحیح و اگر بیشتر باشد, نماز باآن باطل است .
(مـسـالـه 865) اگـر خـون , روی لباسی كه آستر دارد بریزد وبه آستر آن برسد و یا به آستر بریزد وروی لـباس خونی شود, باید هر كدام را جدا حساب نمود, پس اگرخون روی لباس وآستر, كمتر از درهم باشد, نماز با آن صحیح و اگر بیشتر باشد نمازبا آن باطل است .
(مساله 866) اگر خون بدن یا لباس كمتر از درهم باشد ورطوبتی به آن برسد درصورتی كه خون ورطـوبـتـی كـه به آن رسیده به اندازه درهم یا بیشتر شود واطراف راآلوده كند, نماز با آن باطل است بلكه اگر رطوبت وخون به اندازه درهم , هم نشودواطراف را هم آلوده نكند, نماز خواندن با آن اشكال دارد مگر آن كه آب در خون مستهلك شود.
(مـسـالـه 867) اگر بدن یالباس خونی نشود ولی بواسطه رسیدن به خون , نجس شود - اگرچه مقداری كه نجس شده كمتر از درهم باشد - نمی شود با آن نمازخواند.
(مساله 868) اگر خونی كه در بدن یا لباس است كمتر از درهم باشد و نجاست دیگری به آن برسد - مثلا یك قطره بول روی آن بریزد - نماز خواندن با آن جایزنیست .
(مساله 869) اگر لباسهای كوچك نمازگزار مثل عرقچین و جوراب كه نمی شود باآنها عورت را پـوشـانـیـد نجس باشد - چنانچه از مردار, یا حیوان حرام گوشت درست نشده باشد - نماز با آنها صحیح است و نیز اگر با انگشتر نجس نماز بخوانداشكال ندارد.
(مـساله 870) احتیاط مستحب آن است كه چیز نجس كه ساتر عورت نباشد ماننددستمال وكلید وچاقوی نجس همراه نمازگزار نباشد.
(مـسـالـه 871) مادری كه پرستار بچه است وبیشتر از یك لباس ندارد, چنانچه نتواند لباس دیگر بـخـرد, یا كرایه كند و یا عاریه نماید, هر گاه شبانه روزی یك مرتبه لباس خود را آب بكشد, اگر چه تا روز دیگر لباسش به بول بچه نجس شود می تواندبا آن لباس نماز بخواند, ولی احتیاط واجب آن است كه لباس خود را طرف عصربرای نماز ظهر وعصر آب بكشد و نیز اگر بیشتر از یك لباس دارد ولـی نـاچـاراست كه همه آنها را بپوشد, چنانچه شبانه روزی یك مرتبه همه آنها را آب بكشد كافی است و در این كه پرستار بچه اگر مادر او نباشد این حكم را داشته باشد اشكال است .
(مساله 872) مردی كه پرستار بچه است اگر لباسش به بول بچه نجس شودنمی تواند با آن لباس نماز بخواند.
مستحبات لباس نمازگزار (مـسـالـه 873) چـنـدچیز در لباس نمازگزار مستحب است كه از آن جمله است :عمامه با تحت الـحـنـك , پـوشـیـدن عبا ولباس سفید و پاكیزه ترین لباسها واستعمال بوی خوش و دست كردن انگشتر عقیق .
مكروهات لباس نمازگزار (مـساله 874) چند چیز در لباس نمازگزار مكروه است واز آن جمله است :پوشیدن لباس سیاه و چرك و تنگ و لباس شرابخوار و لباس كسی كه از نجاست پرهیز نمی كند ولباسی كه نقش صورت دارد و نیز باز بودن تكمه های لباس و دست كردن انگشتری كه نقش صورت دارد مكروه می باشد.
مكان نمازگزار مكان نمازگزار نه شرط دارد: شرط اول : آن كه مباح باشد.
(مـسـالـه 875) نماز خواندن در ملك غصبی اگرچه روی فرش و تخت و مانند اینهاباشد, باطل اسـت ولـی نـماز خواندن در زیر سقف غصبی و خیمه غصبی مانعی ندارد, اگر تصرف در سقف یا خیمه صدق ننماید.
(مـسـاله 876) نماز خواندن در ملكی كه منفعت آن مال دیگری است , بدون اجازه صاحب منفعت بـاطـل اسـت , مـثلا در خانه اجاره ای اگر صاحب خانه یا دیگری بدون اجازه كسی كه آن خانه را اجـاره كـرده نماز بخواند, باطل است و همچنین است اگر در ملكی كه دیگری در آن حقی دارد نماز بخواند, مثلا اگر میت وصیت كرده باشد كه ثلث مال او را به مصرفی برسانند, تا وقتی ثلث را جدا نكنند,نمی شود در ملك او نماز خواند.
(مساله 877) كسی كه در مسجد نشسته و یا رحل گذاشته اگر دیگری جای او راغصب كند و در آن جا نماز بخواند باطل است .
(مـسـاله 878) اگر در جایی كه نمی داند غصبی است نماز بخواند وبعد از نمازبفهمد, یا در جایی كه غصبی بودن آن را فراموش كرده نماز بخواند وبعد از نمازیادش بیاید, نماز او صحیح است ولی كسی كه خودش جایی را غصب كرده , اگرفراموش كند و در آنجا نماز بخواند, نمازش باطل است بنا بر احتیاط.
(مساله 879) اگر بداند جایی غصبی است ولی نداند كه در جای غصبی نمازباطل است و در آنجا نماز بخواند, نماز او باطل می باشد.
(مـسـالـه 880) كـسی كه ناچار است نماز واجب را سواره بخواند چنانچه حیوان سواری یا زین آن غصبی باشد نماز او باطل است , و همچنین است اگر بخواهد برآن حیوان نماز مستحبی بخواند.
(مساله 881) كسی كه در ملكی با دیگری شریك است اگر سهم او جدا نباشدبدون اجازه شریكش نمی تواند در آن ملك تصرف كند ونماز بخواند.
(مـسـاله 882) اگر با عین پولی كه خمس و زكات آن را نداده ملكی بخرد, تصرف او در آن ملك حرام ونمازش هم در آن باطل است .
(مـسـالـه 883) اگـر صاحب ملك به زبان , اجازه نماز خواندن بدهد و انسان بداندكه قلبا راضی نـیـسـت , نـماز خواندن در ملك او باطل است و اگر اجازه ندهد و انسان یقین كند كه قلبا راضی است نماز صحیح است .
(مساله 884) تصرف در ملك میتی كه خمس یا زكات بدهكار است , حرام و نمازدرآن باطل است , ولـی اگـر بـدهـی او را بدهند یا ضامن شوند كه ادا نمایند, به نحوی كه دین از عهده میت ساق ط شـود, جـایـز اسـت و اگر عین زكات یا خمس در مال میت موجود باشد فقط تصرف و نماز در آن عین قبل از ادا جایز نیست ولی تصرف ونمازدر غیر آن اشكال ندارد.
(مـسـاله 885) تصرف در ملك میتی كه به مردم بدهكار است , حرام و نماز در آن باطل است ولی اگـر ضامن شوند كه قرضهای او را بپردازند, یا این كه طلبكار و وصی میت , اجازه بدهند, تصرف ونـمـاز در ملك او مانعی ندارد و اگر میت بدهكار افرادی است كه حاكم شرع بر آنها ولایت دارد, اذن حاكم معتبر است .
(مـسـالـه 886) اگـر میت قرض نداشته باشد ولی بعضی از ورثه او صغیر یا دیوانه یاغایب باشند, تصرف در ملك او بدون اذن ولی شرعی حرام و نماز درآن باطل است .
(مـساله 887) نماز خواندن در مسافرخانه و حمام و مانند اینها كه برای واردین آماده است اشكال ندارد, ولی در غیر این قبیل جاها در صورتی می شود نمازخواند, كه مالك آن اجازه بدهد, یاحرفی بـزنـدكـه معلوم شود, یااطمینان حاصل شود كه برای نماز خواندن اذن داده است , مثل این كه به كسی اجازه دهد در ملك او بنشیند وبخوابد, كه از اینها فهمیده می شود برای نماز خواندن هم اذن داده است .
(مـسـالـه 888) در زمین بسیار وسیعی كه برای بیشتر مردم مشكل است موقع نمازاز آنجا بجای دیـگر بروند, بی اجازه مالك می شود نماز خواند ولی اگر بداند كه مالك زمین راضی نیست احوط آن است كه در آنجا نماز نخواند.
شرط دوم : آن كه مكان نمازگزار بی حركت باشد.
(مـسـاله 889) مكان نمازگزار باید بی حركت باشد و اگر بواسطه تنگی وقت یاجهت دیگر ناچار بـاشـد در جایی كه حركت دارد, مانند اتومبیل و كشتی وترن نمازبخواند, بقدری كه ممكن است بـایـد اسـتـقـرار و قـبـله را رعایت نماید و اگر آنها از قبله بطرف دیگر حركت كنند, بطرف قبله برگردد.
(مساله 890) نماز خواندن در اتومبیل و كشتی و ترن و مانند اینها, وقتی ایستاده اند مانعی ندارد.
(مساله 891) روی خرمن گندم وجو ومانند اینها كه نمی شود بی حركت ماند نمازباطل است .
شرط سوم : آن كه در جایی نماز بخواند كه احتمال بدهد می تواند در آنجا نماز راتمام كند.
(مساله 892) بنابر احتیاط, در جایی نماز بخواند كه اطمینان داشته باشد نماز راتمام می كند و در جایی كه بواسطه احتمال باد و باران و زیادی جمعیت و مانند اینهااطمینان ندارد كه بتواند نماز را تـمام كند, احتیاط آن است كه نماز نخواند هر چند بااحتمال امكان تمام كردن نماز, خواندن نماز جایز است ولی با اطمینان به عدم امكان نماز صحیح نیست .
شـرط چـهارم : آن كه در جایی كه ماندن در آن حرام است , مثلا زیر سقفی كه نزدیك است خراب شود نماز نخواند.
(مساله 893) نماز در جایی كه تار ومانند آن استعمال می كنند باطل است .
(مساله 894) بودن مرد و زن نامحرم در اطاقی كه كسی در آنجا نیست و كسی هم نمی تواند وارد شـود حـرام اسـت ونـمازشان هم در آنجا صحیح نیست ولی اگر یكی ازآنان مشغول نماز باشد و دیگری كه با او نامحرم است وارد شود نماز او اشكال ندارد.
(مساله 895) مكروه است زن در نماز جلوتر از مرد یا محاذی با او بایستد وبهتراست طوری بایستد كه جای سجده او كمی از جای ایستادن مرد عقب تر باشد.
(مساله 896) اگر زن برابرمرد یا جلوتر بایستد نماز هر دو صحیح است چه با هم وارد نماز شوند یا بـه تـرتیب , بلی ثواب نماز هر كدام كه بعد مشغول نماز شده اندكمتر است ولی بنابراحتیاط موكد سزاوار است در صورتی كه هر دو با هم وارد نمازشوند, هر دو و در صورتی كه به ترتیب وارد شده باشند كسی كه بعد وارد شده نمازرا اعاده نماید.
(مـسـالـه 897) اگر بین مرد و زن , دیوار, یا پرده , یا چیز دیگری باشد كه یكدیگر رانبینند, یا بین آنـان اقلا ده ذراع كه تقریبا پنج ذرع می شود, فاصله باشد, چنانچه زن برابر مرد یا جلوتر از او باشد نـمـاز هـر دو صحیح است وكراهت هم ندارد و همچنین است اگر مكان یكی از آنان بقدری بلند باشد كه نگویند, زن جلوتر از مرد یا برابر اوایستاده است .
شـرط پنجم : آن كه روی چیزی كه ایستادن ونشستن روی آن حرام است , مثل فرشی كه اسم خدا بر آن نوشته شده نماز نخواند.
شرط ششم : آن كه در جایی كه سقف آن كوتاه است ونمی تواند در آنجا راست بایستد, یا به اندازه ای كـوچك است كه جای ركوع و سجود ندارد, نماز نخواند و اگرناچار شود كه در چنین جایی نماز بخواند, باید بقدری كه ممكن است قیام و ركوع وسجود را بجا آورد.
شرط هفتم : آن كه مساوی یا جلوتر از قبر پیغمبر وائمه (ع ) نماز نخواند.
(مساله 898) بنابر احتیاط واجب باید جلوتر یا مساوی با قبر پیغمبر و امام (ع )نماز نخواند.
(مساله 899) اگر درموقع نماز چیزی مانند دیوار بین نمازگزار و قبر مطهر باشد كه بی احترامی نـشـود اشكال ندارد, ولی فاصله شدن صندوق شریف و ضریح وپارچه ای كه روی آن افتاده كافی نیست .
(مساله 900) احتیاط واجب آن است كه در خانه كعبه و بر بام آن نماز واجب نخوانند, ولی در حال ناچاری اشكال ندارد.
(مـسـاله 901) خواندن نماز مستحب در خانه كعبه وبر بام آن اشكال ندارد بلكه مستحب است در داخل خانه مقابل هر ركنی دو ركعت نماز بخوانند.
شـرط هـشـتـم : آن كه مكان نمازگزار اگر نجس است بطوری تر نباشد كه رطوبت آن به بدن یا لباس او برسد, ولی جایی كه پیشانی را بر آن می گذارد اگر نجس باشد, اگرچه خشك هم باشد نماز باطل است واحتیاط مستحب آن است كه مكان نمازگزاراصلا نجس نباشد.
شـرط نهم : آن كه جای پیشانی نمازگزار از جای زانوها و سر انگشتان پای او بیش ازچهار انگشت بسته پست تر یا بلند تر نباشد و تفصیل این مساله در احكام سجده گفته می شود.
جاهایی كه نماز خواندن در آنها مستحب است (مـساله 902) در شرع مقدس اسلام بسیار سفارش شده است , كه نماز را درمسجد بخوانند و بهتر از همه مسجدها مسجد الحرام است وبعد از آن مسجدپیغمبر (ص ) و بعد از آن مسجد كوفه , وبعد از آن مـسجد بیت المقدس , و بعد از آن مسجد جامع هر شهر, و بعد از آن مسجد محله و بعد از آن مسجد بازار است .
(مساله 903) برای زن نماز خواندن درخانه بلكه در صندوقخانه و اطاق عقب بهتر است .
(مساله 904) نماز در حرم ائمه (ع ) مستحب بلكه بهتر از مسجد است ونماز درحرم مطهر حضرت امیر المومنین (ع ) برابر با دویست هزار نماز است .
(مـسـالـه 905) زیـاد رفـتـن به مسجد و رفتن در مسجدی كه نمازگزار ندارد, مستحب است و همسایه مسجد اگر عذری نداشته باشد, مكروه است در غیر مسجد نمازبخواند.
(مـساله 906) مستحب است انسان با كسی كه در مسجدحاضر نمی شود غذانخورد و در كارها با او مشورت نكند و همسایه او نشود و از او زن نگیرد و به او زن ندهد.
جاهایی كه نماز خواندن در آنها مكروه است (مساله 907) نماز خواندن در چند جا مكروه است و از آن جمله است : حمام ,زمین نمك زار, مقابل انـسـان , مـقـابل دری كه باز است , در جاده و خیابان و كوچه اگربرای كسانی كه عبور می كنند زحمت نباشد و چنانچه زحمت باشد حرام ونمازباطل است , مقابل آتش و چراغ و در آشپزخانه وهر جـا كـه كوره آتش باشد, مقابل چاه وگودالی كه محل بول باشد, روبروی عكس و مجسمه چیزی كـه روح دارد مگرآن كه روی آن پرده بكشند, در اطاقی كه جنب در آن باشد, در جایی كه عكس باشداگر چه رو بروی نمازگزار نباشد, مقابل قبر, روی قبر, بین دو قبر و در قبرستان .
(مـساله 908) كسی كه در محل عبور مردم نماز می خواند, یا كسی روبروی اواست مستحب است جلوی خود چیزی بگذارد و اگر چوب یا ریسمانی هم باشدكافی است .